Bilgiedinme Hakkı

---

26 Aralık 2016, Pazartesi

Bilgi edinme hakkı ve başvuru usulü

Bilgi edinme hakkı, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanun, 9 Ekim 2003'te kabul edilmiş, 24 Ekim 2003 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bilgi edinme hakkına herkes sahiptir. Şahıslar ve tüzel kişiler bilgi edinme talebinde bulunabilirler. Bilgi ve Belge Verme Sınırları Açıklanması hâlinde Devletin emniyetine, milli güvenliğine zarar verebilecek gibi Kanunda belirtilen istisnalar dışında kurum ve kuruluşlar bilgi ve belge vermek zorundadırlar.

Başvuru usulü Kanunun 6. maddesi başvuru usulünü düzenlemiştir. Buna göre bilgi edinme başvurusu, başvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, oturma yeri veya iş adresini, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum veya kuruluşa yapılır.

Başvuru sahibinin kimliğinin belirlenebilir olması halinde e-mail veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilecektir.

Başvurunun gerekçesi belirtilmek zorunda değildir. Gerekçesi olmadığı için başvuru reddedilemez. Başvuru, bilgi ya da belgenin istendiği kurum ve kuruluşa yapılmalıdır.

Merkezi idarenin taşra teşkilatında bulunan bilgi veya belgelere ilişkin başvurular, valilik veya kaymakamlığa bağlı olarak faaliyette bulunan bilgi edinme yetkililerine veya taşra teşkilatında bulunan ilgili birimlere yapılır.

Başvuru yapılan kurum ve kuruluşta bulunan bilgi için müracaat edilmelidir. Örneğin Diyanet İşleri Başkanlığı'na adli sicil kaydı için başvurulamaz. Ancak bu durumda da başvuru reddedilemeyecek, dilekçe bilginin bulunduğu kurum ve kuruluşun bilgi edinme birimine gönderilecek ve durum başvuru sahibine bildirilecektir.

Başvurunun kurum ve kuruluşa ulaştığı tarih başvuru tarihidir. Faks ve benzeri yollarla yapılan başvurularda ayrıca, gerçek kişiler ile tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin T.C. kimlik numaraları belirtilir. Faks yoluyla iletilen dilekçelerde, dilekçe sahibi kendisine faks yoluyla cevap verilmesini isterse, cevap verilecek faks numarasını dilekçesinde ayrıca belirtir.

Bilginin Verilme Süresi Kanunun 11. maddesinde kurum ve kuruluşların bilgi ve belgeyi başvuru sahibine onbeş işgünü içinde vermesi düzenlenmiştir.

Kurum Kararına İtiraz Bilgi edinme istemi devlet sırrına ilişkin bilgi ve belgeler ve ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin nedenlerle reddedilen başvuru sahibi, yargı yoluna başvurmadan önce kararın tebliğinden itibaren onbeş gün içinde Kurula itiraz edebilir. Kurul, bu konudaki kararını otuz iş günü içinde verir. Kurum ve kuruluşlar, Kurulun istediği her türlü bilgi veya belgeyi onbeş iş günü içinde vermekle yükümlüdürler. Diğer sebeplerle red edilmesi halinde idari yargı yoluna başvurulacaktır.

Sicil Bilgilerinin İstenmesi Memurların sicil notlarının kurumdan istemesi halinde verilmesi gerekmektedir. Kanunda belirtilen kısıtlamalara tabi olmadığından bu konudaki talebin reddi Kanuna aykırıdır. Nitekim memurların sicil notlarının istenmesiyle ilgili olarak Başbakanlık Bilgi Edinme Kurulu verdiği kararında memurların istediği sicil bilgisinin memura verilmesi gerektiğini karara bağlamıştır.

Bilgi edinme hakkının usule uygun bir şekilde başvuru yapılması halinde kurum ve kuruluşlarca talep edilen bilgi ve belgenin verilmesi gerekmektedir. Buna aykırı davranan kamu görevlilerinin cezai ve hukuki sorumluluğu doğacaktır.